%20(1).png?width=900&name=1-01%20(1)%20(1).png)
Video en animaties als oplossing voor overheidsinstanties
Begrijpelijk en betrouwbaar communiceren met video. Dat is binnen elke sector noodzakelijk, maar bij de nationale, provinciale en gemeentelijke overheid is dat misschien nog wel extra belangrijk. Daar gaat het namelijk vaak om een direct negatief gevolg als iemand de overheid niet goed begrijpt. En dat willen en moeten we natuurlijk te alle tijden voorkomen.
In Nederland maken meer dan 1.600 organisaties en instanties deel uit van de Nederlandse overheid, zoals het UWV, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de politie. Daarbij horen ook de twaalf ministeries, de twaalf provincies en de 380 gemeenten. Ook zelfstandige bestuursorganen, zoals de Huurcommissie en het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen, vallen onder de overheid. Er wordt dus vanuit heel veel organisaties en instanties belangrijke informatie gedeeld met ons: de burgers.
Als burgers hebben we recht op duidelijke informatie vanuit de overheid. De overheid heeft zelfs een informatieplicht en geeft daarom uitleg. Ze kondigt ook nieuw beleid aan en legt dit uit. Verder worden burgers door de overheid betrokken in de verschillende fasen van de totstandkoming van beleid. Als burgers kunnen we ook zelf om informatie vragen, onze mening geven of een klacht uiten. Ons recht op informatie ligt vast in de Nederlandse Grondwet en de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob).
.png?width=1920&name=1-ai%20(3).png)
Overheidscommunicatie vaak niet begrepen
Het probleem met overheidscommunicatie is alleen dat het in veel gevallen om ingewikkelde materie gaat. Ook wordt er vaak iets van de burgers gevraagd. Ze moeten bijvoorbeeld een bepaalde actie ondernemen (zoals een aanvraag doen), hun gedrag aanpassen, bepaalde plannen ondersteunen of hun mening geven. Om dat te kunnen bewerkstelligen is er echt duidelijke en begrijpelijke communicatie nodig. En dat lukt heel goed met video – en minder goed met websiteteksten en brochures.
Binnen de gemeenten en de Rijksoverheid wordt bewust gekozen om te communiceren op B1-niveau. Dat zijn de aanbevolen richtlijnen. Taalniveau B1 staat voor eenvoudig Nederlands. De overgrote meerderheid van de bevolking begrijpt teksten op taalniveau B1. Ook mensen die geen (hoge) opleiding hebben gehad. Teksten op B1-niveau bestaan uit gemakkelijke woorden die iedereen gebruikt. De zinnen zijn actief en eenvoudig geschreven.
Alleen volgens de Stichting Lezen & Schrijven zijn er 2,5 miljoen mensen in Nederland laaggeletterd. Dat wil zeggen dat het lezen en schrijven voor hen niet makkelijk is. En B1 blijkt voor 20 procent van de bevolking moeilijk te begrijpen. Al deze mensen hebben daardoor moeite om bijvoorbeeld bewonersbrieven en flyers vanuit de gemeente goed te begrijpen. Ook beleidsstukken en visies vanuit de provincie of websites van de Rijksoverheid zijn niet altijd door iedereen goed te interpreteren. Daarbij zijn er ook nog veel mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn, doordat ze uit een ander land komen.
-1.png?width=900&name=Woningcorporatie%20header%20(1)-1.png)
Duidelijke vraag naar begrijpelijke overheidscommunicatie
Juist bij communicatie vanuit de overheid willen we allemaal duidelijke informatie krijgen. Neem de coronapandemie als voorbeeld. Daarbij is het heel belangrijk dat we allemaal snappen wat er wordt gecommuniceerd, zodat we weten wat er van ons wordt verwacht. De Sociaal-Economische Raad (SER) vroeg in 2019 niet voor niets aan de overheid begrijpelijk te communiceren. Veel mensen zijn niet taalvaardig genoeg om overheidscommunicatie te begrijpen, schreef de SER in zijn advies ‘Aanpak laaggeletterdheid - samenwerken aan taal’. In een eerder advies (‘Opgroeien zonder armoede’) schreef de SER wat er gebeurt als iemand de overheid niet begrijpt:
- Begrijpt iemand de overheid niet? Dan kent diegene mogelijk de voorzieningen niet die voor hem of haar zijn bedoeld. Denk aan bepaalde inkomensafhankelijke toeslagen en (gemeentelijke) voorzieningen, zoals de zorgtoeslag en ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
- Kent iemand de voorziening wel, maar begrijpt diegene de aanvraagprocedure niet? Dan kan het alsnog misgaan.
- Is de aanvraag wel gelukt, maar begrijpt iemand de voorwaarden niet? Dan is de kans aanwezig dat er later problemen ontstaan.
- Huishoudens die bepaalde voorzieningen het hardst nodig hebben, maken hiervan volgens de SER het minst gebruik. Dat komt door de onbegrijpelijke informatie.
En in artikel 20 van onze Grondwet staat juist een heel belangrijk sociaal grondrecht. De overheid moet zijn best doen om ervoor te zorgen dat iedereen genoeg geld heeft om van te leven. Dat is in ons land goed geregeld, maar voor sommigen is dit grondrecht een illusie. Zij snappen simpelweg de overheid niet goed genoeg en leven daardoor soms in armoede, terwijl er voorzieningen zijn die hen kunnen helpen.
